Relationship Between Students' Moral Maturity, Democratic Attitude And Target Behaviour Development Levels: A Correlational Study
Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin demokratik tutumlarını, ahlaki olgunluklarını ve hedef davranış gelişim seviyelerini farklı değişkenler açısından değerlendirmek; demokratik tutumları, ahlaki olgunlukları ve hedef davranış gelişim seviyeleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak ve demokratik tutumlarının ve hedef davranış gelişim seviyelerinin birlikte ahlaki olgunluğu yordayıp yormadığını belirlemektir. Bu çalışma öğrencilerin demokratik tutum, ahlaki olgunluk ve hedef davranış gelişim seviyeleri arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik ilişkisel tarama türünde bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıf seviyelerinden basit seçkisiz yöntemle seçilen ikişer sınıfta öğrenim gören 262 öğrenci oluşturmaktadır. Ölçme aracı olarak “Ahlaki Olgunluk Ölçeği”, “Demokratik Değerler Ölçeği” ve “Hedef Davranış Gelişim Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma uygulama izninin alınmasından sonra araştırmacılardan birisi sınıflara bizzat giderek aynı gün içinde veri toplama araçlarını öğrencilere dağıtmış ve verileri elde etmiştir. Analizler için SPSS paket programından yararlanılmıştır. Bu çalışma kapsamında ulaşılan bulgulara göre, öğrencilerin demokratik tutum, ahlaki olgunluk ve hedef davranış gelişim seviyelerinde sınıf seviyesi değişkenine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin demokratik tutum seviyelerinde ekonomik durum değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Ahlaki olgunluk ile demokratik tutum ve hedef davranış gelişimi arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde bir anlamlı ilişki varken demokratik tutum ile hedef davranış gelişimi arasında pozitif yönlü ve zayıf düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu ifade edilebilir. Demokratik tutum ile hedef davranış gelişimi arasındaki ilişkinin öğrencilerde ahlaki olgunluğun yaklaşık %26’sını anlamlı şekilde yordadığı görülmektedir.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to evaluate students' democratic attitudes, moral maturity and target behaviour development levels in terms of different variables, to reveal the relationship between their democratic attitudes, moral maturity and target behaviour development levels, and to determine whether their democratic attitudes and target behaviour development levels predict moral maturity together. This study is a relational screening study aimed at determining the relationship between students' democratic attitude, moral maturity and target behaviour development levels. The study group of the research consists of 262 students from 4th, 5th, 6th, 7th and 8th grade levels selected by simple random method studying in two classes. "Moral Maturity Scale", "Democratic Values Scale" and "Target Behaviour Development Scale" were used as the measurement tool. After the research application permission was obtained, one of the researchers went to the classes and distributed the data collection tools to the students on the same day and obtained the data. SPSS package program was utilized for the analyses. According to the findings reached within the scope of this study, a significant difference was determined in the democratic attitude, moral maturity and target behaviour development levels of the students according to the class level variable. In addition, a significant difference was found in students' democratic attitude levels according to the economic status variable. It can be stated that there is a positively oriented and moderately significant relationship between moral maturity and democratic attitude and target behaviour development, while there is a positively oriented and weakly significant relationship between democratic attitude and target behaviour development. It is seen that the relationship between democratic attitude and target behaviour development significantly predicts about 26% of moral maturity in students. In line with the findings reached, some suggestions were presented aimed at practitioners and researchers.
Keywords
- Ateş, E. (2014). Üstün yetenekli 6. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Aycan, N. ve Çalık, D. (2003). İlköğretim okullarında demokrasi eğitimi: Manisa örneği. C.B.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 19-29.
- Aydın, M. S. (1991). Tanrı-ahlak ilişkisi. Ankara: TDV Yayını.
- Aydın, M. Z. (2010). Ailede ahlak eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Başaran, İ. E. (1996). Türkiye eğitim sistemi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
- Born, D. (1998). Fransız eğitim sisteminde tarih, coğrafya ve yurttaşlık bilgisi tasarımı ve bu tasarımın yurttaşın oluşumuna katkısı dersimiz yurttaşlık (Çev. T. Ilgaz), İstanbul: Kesit Yayıncılık.
- Bulut, İ. (2014). İDKAB öğrencilerin bireysel yenilikçilik ve ahlaki olgunluk düzeyleri üzerine kelam dersinin etkisi. Kelam Araştırmaları Dergisi, 12(2), 55-99.
- Bulut, N. (2006). Bir grup üniversite öğrencisinin demokratik tutumları ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 37-59.
- Büyükkaragöz, S. (1990). Ortaöğretimde demokrasi eğitimi. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayını.
- Büyükkaragöz, S. ve Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin hoşgörü ve demokratik tutumları. Eğitim Yönetimi, 2(3), 353-365.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Ceylan, T. ve Akkuş, Z. (2010). Okul deneyimi II uygulamalarının öğretmen adayları üzerinde yarattığı davranış değişiklikleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 213-226.
- Chandrakar, M. K., & Kumar, K. (2016). A study of political interest and democratic attitude of prospective teachers of chhattishgarh. The International Journal of Indian Psychology, 3(4), 70-76.
- Çankaya, D. ve Seçkin, O. (2004). Demokratik değerlerin benimsenmesi açısından öğretmen ve öğretmen adaylarının görüş ve tutumları, Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu, 20-21 Mayıs, Çanakkale.
- Çekin, A. (2013). Öğretmen adaylarının ahlaki olgunluk düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21, 1035-1048.
- Demircioğlu, G. ve Demircioğlu, H. (2009). Kimya öğretmenlerinin sınavlarda sordukları soruların hedef davranışlar açısından değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1), 80-98.
- Demirel, Ö. (2017). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi. Ankara.
- Demirel, Ö. ve Ün, K. (1987). Eğitim terimleri. Ankara: Sevinç Matbaası.
- Dilmaç, B. (1999). İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitiminin verilmesi ve eğitimin ahlaki olgunluk ölçeği ile sınanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Erden, M. (2009). Eğitim bilimlerine giriş. 4. Baskı. Arkadaş Yayınları.
- Ertürk, S. (1997). Eğitimde program geliştirme. Ankara: METEKSAN.
- Evans, J. D. (1996). Straightforward statistics for the behavioral sciences. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing.
- Ferguson, N., & Chairs, E. (1996). Political violence and moral maturity in Northern Ireland, Political Psychology, 17(4), 713-725.
- Fukuyama, F. (1998). Güven: Sosyal erdemler ve refahın yaratılması. Çev. Ahmet Buğdaycı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ankara.
- Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 211-222.
- Genç S. Z. ve Kalafat T. (2007). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(22), 10-22.
- Goodlad, J. I. (1997). In praise of education. New York: Teacher College Press.
- Gordon, T. (1998). Etkili öğretmenlik eğitimi. (Çev. E. Aksoy), İstanbul: Yapa Yayınları.
- Gözütok, F. D. (1995). Öğretmenlerin demokratik tutumları. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
- Güldü, Ö. (2014). Kadın çalışanların yaşam doyumu, duygusal zekâ ve ahlaki olgunluk düzeylerinin üretim karşıtı iş davranışlarına etkisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 48-64.
- Herzog, S. P., Harris, E. D., & Peifer, J. (2018). Facilitating moral maturity: Integrating developmental and cultural approaches, Journal of Management, Spirituality & Religion, 15(5), 450-474.
- Izgar, G. (2013). İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının demokratik tutum ve davranışlarına etkisi. Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı (Doktora Tezi), Konya.
- İlğan, A., Karayiğit, D. ve Çetin, Y. (2013). Ortaokul öğrencilerinin demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 97-118.
- Jeffries, L. F. (2011). Predicting safety related attitudes in the workplace: The influence of moral maturity and emotional intelligence, Journal of Behavioral and Applied Management, 12, 200-216.
- Kafalı, Ç. (2019). Halk eğitim merkezinde elektrik eğitimine katılan öğrencilerle eğitim sürecinin değerlendirilmesi (Suruç Halk Eğitim Merkezi örneği). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
- Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik (6. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
- Kanger, F. (2007). Hz. Muhammed ahlakını referans alan bir karakter eğitim modeli. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Ana Bilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, İstanbul.
- Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan demokratik tutumları ile öğretmenlerin demokratik değerleri üzerine ilişkisel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(12), 65-82.
- Karakütük, K. (2001). Demokratik laik eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Karasar, N. (1979). Bireysel ve toplumsal gerginliklerin giderilmesinde problem çözme alışkanlığı. Çağdaş Eğitim, 39, 15-20.
- Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
- Karslı, M. D. (2006). Etkili okul yöneticiliği. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Kaya, M. ve Aydın, C. (2011). Üniversite öğrencilerinin dini inanç ile ahlaki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30(30), 15-42.
- Kılıç, R. (1992). Ahlâkın dinî temeli. Ankara: TDV.
- Koçoğlu, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının, okul yöneticilerinde olması gereken demokratik tutum ve davranışlara ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 8(6), 413-430.
- Lickona, T. E. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. Bantam Books. New York.
- Nardi, P. M., & Tsujimoto, R. N. (2006). The relationship of moral maturity and ethical attitude, Journal of Personality, 47(2), 365-377.
- Oğuzkan, F. (1981). Eğitim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Özan, M. B., Türkoğlu, Z. ve Şener, G. (2010). Okul yöneticilerinin sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlarının öğretmenlerinin motivasyonuna etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1),
- Özbay, M. (2003). Türkçe öğretiminde hedef-araç ilişkisinin ders kitabı örneğinde değerlendirilmesi. TÜBAR-XIII- Bahar.
- Özer, S. (2017). Eğitim fakültesi güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dalı öğretim programında uygulanan viyolonsel eğitiminde Türk eserlerinin yerinin ve gerekliliğinin değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı. Müzik Eğitimi Bilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
- Rainer, J., & Guyton, E. (1999). Democratic practices in teacher education and the elementary classroom, Teaching and Teacher Education, 15, 121-132.
- Ratnaningsih, S., Permana, W. Y., Syafruddin, D., & Nahartini, D. (2020). The role of islamic education on increasing democratic attitude and religious tolerance in high school students in Indonesia, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 408, 125-128.
- Salinas, E., & Booth, J. A. (2011). Micro-social and contextual sources of democratic attitudes in Latin America, Journal of Politics in Latin America, 3(1), 29-64.
- Saracaloğlu, A. S., Evin, İ. ve Varol, S. R. (2004). İzmir ilinde çeşitli kurumlarda görev yapan öğretmenler ile öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 4(2), 335-364.
- Sarıçam, H., Çelik, İ., Arıcı, N. ve Kaya, M. M. (2014). Ergenlerde insani değerler ve ahlaki olgunluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 11(1), 1325-1342.
- Schweisfurth, M. (2002). Democracy and teacher education: Negotiating practice in the Gambia. Comparative Education, 38(3), 303-314.
- Shoaib, M., Khan, A. N. M., & Shaukat, B. (2012). Democratic attitude and concept of justice: A case of Lahroe- Pakistan, World Applied Sciences Journal, 20(3), 382-387.
- Şengün, M. (2008). Lise öğrencilerinin ahlaki olgunluk düzeylerinin bazı kişisel değişkenler açısından incelenmesi, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
- Şengün, M. ve Kaya, M. (2007). Ahlaki olgunluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(24-25), 51-64.
- Tekin, İ. (2017). Ahlaki olgunluk kavramı üzerine kuramsal bir çözümleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 6(5), 2275-2298.
- Tezcan, M. (1985). Eğitim sosyolojisi. (4. Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Türk Dil Kurulu (TDK) (2019). Türk Dil Kurumu sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 22.12.2019’da erişilmiştir.
- Üstün, N. (2011). Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile demokratik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
- Varış, F. (1998). Eğitim bilimlerine giriş. Ankara: Alkım Yayınları.
- Yağcı, E. (1998). Demokrasi ve eğitim. Eğitim ve Bilim, 22(107), 15-22.
- Yeşil, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
- Yeşil, R. (2003). Demokratik eğitim ortamının insan hakları temeli. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2),
- Yılmaz, A. (2019). Suriyeli öğrencilerin eğitim gördüğü geçici eğitim merkezlerinde uygulanan eğitim hakkındaki öğretmen görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.
- Yurtseven, R. (2003). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin demokratik tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yüksel, G. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin karakter eğitimi yetkinlik inançları ile ahlaki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişki. Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
