Author :
Abstract
Hızlı kentleşme sonucu yoğun ve düzensiz yapılaşma, açık alanların hızla azalması, artan araç sayısı ve trafik, kentsel alanları çocuklar için tehlikeli hale getirmektedir. Bu nedenle, kentsel alanlar, çocuğun gereksinim ve beklentilerine yanıt vermemekte, güvenli ortamlar sunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, çocuğun en temel oyun alanı olan sokak ile ilgili görüşlerini ve bu görüşlerden yola çıkarak sokağın tasarımını gerçekleştirmektir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden olgu bilim (fenomonoloji) çalışması olarak yapılmıştır. Olgu bilim, birden çok veri toplama araçları ile derinlemesine incelenen durumların ve duruma bağlı temaların tanımlandığı nitel bir araştırma desenidir. Araştırmanın çalışma grubunu, olasılıklı örnekleme yöntemlerinden olan Basit Tesadüfi Örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen Sakarya ili Hendek ilçesinde MEB’ e bağlı bağımsız bir ana okulunda bulunan 60-71 aylık 24 çocuk oluşturur. Araştırma verileri, Vosniadou ve Brewer, (1992) ile Vosniadou, Skopeliti ve Ikospentaki, (2004, 2005) tarafından geliştirilen dört boyutlu görüşme protokolü kullanılarak toplanır. Bu boyutlar, a) çocukların sokak algılarına ilişkin zihinsel modellerini ortaya koyacak 3 soru içeren sözel açıklama, b) sokak resmi çizme, c) sokak algısına ilişkin kavram ağı oluşturma ve d) oluşan kavram ağı kullanılarak sokak modeli oluşturmadır. Çalışma grubunun genel özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. İlk iki boyutta toplanan veriler analiz edilerek ikinci ve üçüncü boyutta sokak algısına yönelik model oluşturulmuştur. Sonuç olarak; her boyutta elde edilen veriler, çocukların gözünden sokağın; (1) iklim-gökyüzü, (2) yapılar, (3) canlılar, (4) eylemler, (5) taşıtların yer aldığı 5 boyuttan oluştuğunu göstermektedir.
Keywords
Abstract
Massive and unplanned urbanization, rapid loss of open space, an increase in the number of motor vehicles and heavy traffic cause urban areas to be dangerous for children. As a result, urban areas might not meet children’s requirements and might not be secure for them. The purpose of this study is to gather children’s perceptions about streets which are supposed to be their main playgrounds and to implement street designs derived from their views. This phenomenological study adopted a qualitative research design, in which data came from cases through various data collection tools and specification of themes provisional to these cases. The participants were 24 children in state schools, who aged between 60-71 months, and were sampled by simple random sampling method. The demographic information of the participants was collected via the “Personal Information Form” prepared by researchers. Data were collected by the four-dimensional interview protocol developed by Vosniadou and Brewer (1992) and Vosniadou, Skopeliti and Ikospentaki (2004, 2005): a) specific statement, formed by three questions that reveal cognitive model related to their street perceptions, (b) drawing street pictures, (c) developing a concept map related to street perceptions, and (d) developing street models from this concept map. Data collected in the first two dimensions were analyzed and the street models were formed in the third dimension. As a result, data collected in each dimension showed that the street was composed of five dimensions from the children’s point of view: (1) climate-sky, (2) structures, (3) living creatures, (4) actions, (5) vehicles.
Keywords
- Ankara Üniversitesi, (2014, Nisan). İlk çocuk dostu sokak açıldı. Erişim adresi: https://www.ankara.edu.tr/ilk- cocuk-dostu-sokak-acildi/.
- Ayataç, H. and Genç, Z. P. (2015). Çocuk gözüyle Esenler, H. Ayataç (Ed.). Herkes için dost kentler,İstanbul Esenler üzerine değerlendirmeler, (112-191).
- Bal, A. (2005). Zonguldak kenti yeşil alan sistemindeki çocuk oyun alanlarının durumunun peyzaj mimarlığı ilkeleri açısından irdelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
- Barker, R. G. (1968). Ecological psychology: Concepts and methods for studying the environment of human behavior. Stanford, CA: Stanford University Press.
- Baş, A. (2016). Kentsel tasarım perspektifinden çocuk dostu sokak. (Yayımlanmamış lisans bitirme ödevi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
- Başal, H. A. (2005). Okul öncesi eğitiminde uygulamalı çevre eğitimi. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
- Bechtel, R. B. (1977). Enclosing behavior. Stroudsberg PA:Dowden-Hutchinson and Ross.
- Bulduk, B. (2012). An analysis of the use of urban furniture in city advertising in terms of aesthetic/visual appreciation training: city design procedia. Social and Behavioral Sciences, 46,3279–3283.
- Bulut, Y., Atabeyoğlu, Ö. and Yeşil, P. (2008). Erzurum kent merkezi donatı elemanlarının ergonomik özelliklerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(2), 131-138.
- Çakırer Özservet, Y. (2019). Çocukların resimlerinden sokak ve mahalle ilişkilerini tartışmak: sütlüce ve örnektepe mahalleleri. International Journal of Political Science and Urban Studies, 7(2), 516-542. doi: 10.14782/ipsus.623450.
- Carr S., Lynch, K. (1968). Where learning happens. Daedalus, 97(4).
- Day, M. C., Parker, R. K. (1977). The preschool in action. Boston: Allyn and Bacon, Inc.
- Dilli, R., Bapoğlu-Dümenci, S. (2015). Okul öncesi dönemi çocuklarına Anadolu’da yaşamış nesli tükenmiş hayvanların öğretilmesinde müze eğitiminin etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 217-230. doi: 10.1016/j.sbspro.2012.06.051.
- Dülger Türkoğlu, H. (2000). Konut alanlarında çocuk ve oyun mekanı. M. R. Şirin ve S. U. Sayıta (Ed.), 1. İstanbul Çocuk Kurultayı Bildiriler Kitabı. İstanbul Çocukları Vakfı Yayınları.
- Ekawati, S.A. (2015). Children-friendly streets as urban playgrounds. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 179, 94 – 108. doi: 10.1016/j.sbspro.2015.02.413.
- Erden, Ş. (2012). Erken Çocukluk Dönemine Derinlemesine Bir Bakış. Özgün Yayıncılık, Ankara.
- Esenler Belediyesi, (2018, Mayıs). Esenler’e bir çocuk dostu sokağı daha. Erişim Adresi: https://esenler.bel.tr/haberler/genel/esenler-e-bir-cocuk-sokagi-daha/.
- Fjortoft, I. and Sageie, J. (2000). The natural environment as a playground for children: landscape description and analyses of a natural playscape. Landscape and Urban Planning, 48,83-97. doi.org/10.1016/S01692046(00)00045-1.
- Gill, T. (2007). No fear: growing up in a risk averse society. Calouste Gulbenkian Foundation: London, England, UK.
- Gökmen, H. S. (2013). Çocuk dostu kent üzerine stratejiler. TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu (28-30 Kasım), 821-829.
- Hoke, M. (1991). Field-trip tips. Science and Children, 28(2), 20-21.
- Kassarjian, H. H. (1977). Content analysis in consumer research. The Journal of Consumer Research, 4 (1), 8-18.
- Kerlinger, F. N. and Lee, H. B. (1999). Foundations of behavioral research. New York: Harcourt College Publishers.
- Kızıltaş. E. (2016). Okul öncesi eğitim programında yer alan etkinliklerle bütünleştirilmiş alan gezisi etkinliklerinin 48- 66 aylık çocukların sosyal duygusal beceri gelişimine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
- Kızıltaş. E., and Sak, R. (2016). Okul öncesi eğitimde alan gezisi etkinlikleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 536-554.
- Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Levine, L. E. and Munsch, J. (2011). Child development an active learning approach. London: Sage publications.
- Miles, M, B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Moore, C., R., (1986). Childhood's domain: Play and place in child development. Biddles Ltd. Australia.
- Neufert, E. (2013). Yapı tasarımı, (Ç. Özaslan, çev.). İstanbul: Beta Basın Yayım.
- Nueuendorf, K. A. (2002). The content analysis guidebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
- Onur, B. (2007). Çocuk Tarih ve Toplum, İmge Kitabevi, Ankara.
- Özen Uyar, R. and Yılmaz Genç, M. M. (2016). Okul öncesi dönem çocukların farklı çevre konularına yönelik ekosantrik ve antroposentrik tutumları. Journal of Human Sciences. 13(3), 4579-4594.
- Özgen, Y. and Aytuğ, A. (1991). Kullanım eğilimleri açısından çocuk oyun alanları ve araçları üzerine inceleme. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 41(1),31-50.
- Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
- Piscitelli, B. and Anderson, D. (2001). Young children's perspectives of museum settings and experiences. Museum Management and Curatorship, 19(3), 269-282, doi:10.1080/09647770100401903.
- Redleaf, R. (1983). Open the door let's explore. St. Paul, MN: Resources for Child Caring.
- Saçkes, M. and Korkmaz, H.İ. (2015). Anaokulu çocuklarının dünyanın şekline ilişkin zihinsel modelleri. İlköğretim Online, 14(2), 734-743. doi.org/10.17051/io.2015.23291.
- Saul, J. (1993). Ready, set, let's go! Using field trips in your curriculum. Day Care and Early Education, 27(1), 27- 29.
- Singal, N. and Swann, M. (2011). Children’s perceptions of themselves as learner inside and outside school. Research Papers in Education, 26(4), 469-484. doi: 10.1080/02671520903281617.
- Skrupskelis, A. (1990). Going places with young children. Dimensions of Early Childhood, 18(3), 3-6.
- Smith-Walters, C., Hargrove, K. and Ervin, B. (2014). Extending the classroom tips for planning successful trips. Science and Children, 51(9),74-78.
- Starnes, L., Hood, B., Selby, K., Moore, C. and Pattison, J. (1995). Plan successful field trips. Dimensions of Early Childhood, 23(4), 13-15, 32.
- Tandoğan, O. (2014). Çocuk için daha yaşanılabilir bir kentsel mekan: Dünyada gerçekleştirilen uygulamalar. Megaron; 9(1). 19-33.
- Taylor, S. I., Morris, V. and Cordeau-Young, C. (1997). Field trips in early childhood settings: Expanding the walls of the classroom. Early Childhood Education Journal, 25(2), 141-146.
- Turgut, H., Yılmaz, S. (2010). Ekolojik temelli çocuk oyun alanlarının oluşturulması. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin, 20-22 Mayıs 2001.
- Ungar, M. (2007). Too safe for their own good. Toronto: McClelland & Stewart.
- Unicef, (2018, Nisan). Çocuk dostu şehirler. Erişim Adresi: https://childfriendlycities.org/latest-news/unicef- launches-new-handbook-and-website/ .
- Vosniadou, S. and Brewer, W. F. (1992). Mental models of the earth: A study of conceptual change in childhood. Cognitive Psychology, 24, 535-585.
- Vosniadou, S., Skopeliti, I. and Ikospentaki, K. (2004). Modes of knowing and ways of reasoning in elementary astronomy. Cognitive Development, 19(2), 203-222.
- Vosniadou, S., Skopeliti, I. and Ikospentaki, K. (2005). Reconsidering the role of artifacts in reasoning: Children’s understanding of the globe as a model of the earth. Learning and Instruction, 15, 331- 351.
- Wake, M., Hesketh, K. and Waters, E. (2003). Television, computer use and body mass index in australian primary school children, Journal of Pediatrics and Child Health, 39, 130–134.
- Wicker, A. W. (1979). An introduction to ecological psychology. Belmont, California: Wadsworth Inc.
- Yıldırım, A. and Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9.Bs). Ankara: Seçkin Yayınları.
- Zomervrucht, J. (2005). Inviting streets for children, some lessons and results of the child street. Conference in Delft, Huizen, The Netherlands.
